Bankalar kimlere ne kadar kredi verir? Ya da kredi talebiniz neye göre kabul ya da ret edilir, limitiniz neye göre belirlenir? Bankalar için kredi 3 temel başlıkta ele alınır, bunlar; risk, limit ve teminattır. Bu üç başlığın içeriği bankaların kredi olan ilişkisini belirler. Şimdi bu üç başlığı detayları ile ele almaya çalışalım.

Risk:

Riski kısaca müşterinin krediyi geri ödeyebilme durumu olarak tanımlamam mümkündür. Bankalar riskli buldukları müşterilere kredi vermeyi reddedebilecekleri gibi düşük limitli ya da yüksek faizli kullandırım yapmayı da tercih edebilirler.

Bankalar kişinin risk seviyesini şunlara bakarak belirler:

• Yasal Takip Durumu: Açık yasal takibi olan ya da yasal takibinin kapanmasının üzerinden çok süre geçmemiş olan kişiler riskli kabul edilir ve kredi talepleri genelde kabul edilmez.

• Meslek ve İş Durumu: Kişilerin düzenli ve iyi gelir sağlayan bir meslek sahibi olmaları ya da uzun süredir aynı iş yerinde çalışıyor olmaları gibi hususlar onların daha az riskli kabul edilmesini sağlar. Geliri yüksek ama düzenli bir işte çalışmayan bir kişi geliri düşük ama düzenli bir işte çalışan kişiye göre daha riskli kabul edilir. Örneğin geliri yüksek ama son bir iki işyerinde 1 yıl ve daha az çalışmış kişiler, daha düşük gelirli ancak son işyerinde 4-5 yıldır çalışan birine göre daha riskli kabul edilir.

• Kredi Notu: Son dönemlerde bankaların risklilik noktasında baktıkları verilerin başında gelen kredi notu, kişinin diğer bankalardaki kredi, kredi kartı ve KMH hesap ödemelerinden limit doluluk oranlarına kadar pek çok veri üzerinden hesaplanır. Kredi notu düşük olan kişiler riskli yüksek olan kişiler az riskli kabul edilir.

Limit:

Limit kısaca bir kişiye tahsis edilebilecek azami kredi miktarını tanımlar. Kimi bankalar kişi bazında tek bir limit belirleyip bunu talebe göre ürünler arasında (KMH, Kredi Kartı, İhtiyaç Kredisi gibi) paylaştırırken, kimi bankalar da ürün bazında limit vermeyi tercih eder. Limiti etkileyen unsurlar şunlardır:

• Gelir: Bireysel kredi ürünlerinde kredinin limitinin en büyük belirleyicisi kişinin geliridir. Gelir seviyesi yüksek olan kişilerin limiti daha yüksek olabilirken, gelir seviyesi düşük olanlara da daha düşük limit tahsis edilir. Bankalar bireysel kredilerde kişi limitini gelirin belli bir katı olarak belirleme eğilimindedirler. İlave etmek gerekir ki bankaların pek çoğu gelir seviyesini hesaplarken kişinin diğer bankalarda olan kredi taksit ödemelerini de aylık gelirinden düşmektedir.

• Yaş: Yasal olarak 18 yaşından küçüklerin kredi kullanamayacağı sabittir. Diğer taraftan 65 yaş üstü kişilere de bireysel kredilerde genelde yaptırılması istenen hayat sigortası yapılmadığından limit tahsisi yapılmayabilmektedir.

Teminat: Teminat gösterilmesi kredi verilip verilmeyeceği konusunda bir etkisi olmamaktadır. Bireysel kredilerde esas teminat kişinin kendisidir. Bu nedenle kişi hakkında risk durumu, gelir seviyesi, diğer banka kredileri gibi detaylı araştırmalar yapılır ve hayat sigortası yaptırması teşvik edilir.

Maddi teminat göstermek size kredi verilmesini kolaylaştıran bir etken olmamakla birlikte, örneğin açık takip kaydı bulunan bir müşteriye sırf teminat verdi diye kredi verecek olan banka pek yoktur, kredi tahsisi uygun görülen kişiye tahsis edilecek limitin artırılmasını sağlayabilir.

İhtiyaç kredisinde kişiye 30-40 bin TL gibi limit verilebilecekken kişinin değerli bir gayrimenkulü banka adına ipotek ettirmesi ya da araç üzerinde banka lehine rehin koydurması o kişiye 50-100 bin TL gibi limitler verilmesini sağlayabilir. Peki ihtiyaç kredisi mi yoksa taksitli nakit avans mı çekmek daha mantıklı İhtiyaç Kredisi mi Taksitli Nakit Avans mı Çekmeli? isimli makalemizden bilgi edinebilirsiniz.